Levenskunst ABC; Conformisme

Conformisme, het volgende stukje uit het Levenskunst ABC. Bij dit onderdeel heb ik toch even moeten nadenken. Want conformisme kan het leven ook wat makkelijker maken in de huidige maatschappij. Door je te conformeren in het publieke verkeer, kan je ervoor zorgen dat de aandacht niet op jou gericht is om daarna ongegeneerd non-conformistisch je eigen gang te gaan uit het zicht van het grote publiek.
Conformeren doe je om de gezamenlijke regels en afspraken na te leven, denk hierbij aan de verkeersregels. Een uitzondering daargelaten natuurlijk. Mensen zijn sociale wezens en willen daarom graag bij een groep horen en relaties aan gaan met andere mensen (bijvoorbeeld een vriendenkring). Daarom beschikken wij over een conformiteit drang: de neiging om je aan te passen.

Je kunt altijd ervoor kiezen om te conformeren aan de heersende gang van zaken, maar niet eerder dan dat je hebt overwogen wat deze keuze voor jou, of je persoonlijke cirkel van invloed, betekent. Niets mis mee, naar mijn idee.

Of zoals Maarten Maartensz het stelt in het filosofisch woordenboek:
‘De essentie van werkelijk maatschappelijk conformisme is het heldere besef van de conformist dat zijn conformisme een welbewuste leugen, of theater is, en dat hij liegt en in collusie met alle andere conformisten. Om dezelfde redenen: angst en egoïsme. Wat telt is niet de werkelijkheid maar de schijn en pretentie van werkelijkheid – en het heldere bewustzijn dat dit zo is.’

​Hieruit kan ik opmaken dat conformeren voordelig kan zijn in het maatschappelijk verkeer, maar hij die conformeert tegen beter weten in, uit angst of egoïsme, die lijdt uiteindelijk het meest. Vroeger of later.
In dit vijfde deel van levenskunst ABC (Bron: Academie voor Levenskunst België) een korte beschrijving van verschillende gedragingen en houdingsaspecten met betrekking tot conformisme.

Neurotisch gedrag
Is in alles conformist. Voortdurend bezorgd of hij “het doet” zoals de meeste mensen of de “maatschappij” vinden dat het moet. Raadpleegt vaak adviesrubrieken en houdt “trend­setters” in de gaten. Zal zonder veel nadenken de regels opvolgen en verwacht dat ook van anderen.

Normaal gedrag
Houdt zich aan de meeste culturele normen en conformeert zich aan de meeste gewoonten. Is gevoelig voor “aanpassen” maar gunt zichzelf een zekere individualiteit. Is vooral een conformist in “belangrijke zaken” als carrière, politieke standpunten, woon­plaats, enz. Is in staat regels en normen te negeren als die duidelijk zinloos zijn.

Levenskunst
Hecht geen positieve waarde aan conformiteit op zich of aan externe beloning of goedkeuring, evenmin als aan het niet conformeren op zich. Verwerpt blind conformisme, vooral in “belangrijke zaken”. Zal onbelangrijke regels en gewoonten moeiteloos negeren en zal ervoor ijveren om echt destructieve regels en gebruiken te veranderen.

 Conformisme hoeft niet vervelend of slecht te zijn, als het gezien de omstandigheden en na een bewuste afweging voor jou persoonlijk de beste optie is. Velen zijn je dan al voorgegaan, goed voorbeeld doet nog steeds goed volgen.
Conformisme wordt voor mij persoonlijk pas echt als vervelend ervaren als de conformist meent mij, zijn of haar normen en waarden te moeten opleggen. Maar dat is weer een ander verhaal.

Bronnen:
Academie voor Levenskunst België
Filosofisch Woordenboek
Verschenen op WordPress 5 april 2011