Levenskunst ABC; Behoeften en Waarden

Behoeften en waarden, waar te beginnen met deze twee woorden die samen hangen, complementair zijn en ook haaks op elkaar kunnen staan als de fysische behoeften waartoe eten, drinken, slapen en sex behoren, voorrang krijgen ten koste van psychische behoeften en de daaruit volgende waarden.

Eerst het onderscheid in behoeften, er is sprake van fysische behoeften die toezien op het behoud van het fysisch welzijn. En daarnaast de psychische behoeften, die toezien op het behoud van het psychisch (of emotioneel) welzijn.

Twee belangrijke verschillen tussen beide soorten zijn:
Een fysische behoefte vergelijkt de actuele interne toestand met de gewenste toestand.
Terwijl een psychische behoefte de actuele externe situatie met de gewenste toestand vergelijkt.
Fysische behoeften waken enkel over het eigen welzijn dat niks met de omgeving te maken heeft. Ze werken onafhankelijk van het gebeuren in de omgeving.

Psychische behoeften daarentegen waken over het psychisch welzijn dat enkel met de omgeving en ons oordeel erover te maken heeft.
Psychische behoeften krijgen daarom pas een betekenis, nadat er oordelen over de omgeving en belangen gevormd zijn. Oordelen steunen op kennis over ervaringen uit het verleden en door oordelen te vormen over nieuwe ervaringen, wordt nieuwe kennis gevormd. Mede op basis van deze oordelen vormt zich een waardenpalet. Het vormen van een waardenpalet wordt beïnvloed door nature en nurture en verder ingekleurd tijdens onze levenswandel en het betrachten van levenskunst.

Hoe kunnen waarden en behoeften zich aan ons vertonen in gedrag? In dit derde deel van levenskunst ABC (Bron: Academie voor Levenskunst België) een korte beschrijvingen van verschillende gedragingen en houdingsaspecten met betrekking tot behoeften en waarden.

​Neurotisch gedrag
Vrijwel uitsluitend gemotiveerd door fundamenteel fysiologische behoeften en externe verwach­tingen en beloningen. Weinig of geen belangstelling voor hogere behoeften van zichzelf of van anderen.

Normaal gedrag
Zeer gemotiveerd door fysiologische behoeften en externe beloningen en signalen, maar in staat aandacht te hebben voor hogere waarden van zichzelf en van anderen.

Levenskunst
Hoofdzakelijk gemotiveerd door hogere menselijke waarden en verlangens maar erkent ook fundamen­tele fysiologische behoeften. Het zoeken naar waardigheid, schoonheid en rechtvaardigheid komt altijd op de eerste plaats.

En wat had de oude Seneca daarover te zeggen: “Een deel van de morele kwaliteit berust op scholing, een deel op oefening: je moet leren en je moet door te handelen waarmaken wat je geleerd hebt. Als dat zo is blijkt voor wijsheid niet alleen weten nodig, maar ook praktische leefregels die onze hartstochten als door een wetsbepaling intomen en op afstand houden.”
Meer weten over Humanisme en Levenskunst? Neem deel aan de alliantiedag op 24 maart 2011 in het West Indië Huis te Amsterdam. Lees meer in het Programma.

Bron Levenskunst ABC: Academie voor Levenskunst, België
​Verscheen op WordPress 15 maart 2011